Jakiś czas temu zaserwowałem Wam książkę Witolda Dederki Przedmiot rzeczywisty i jego obraz. Docelowo będzie to zestaw trzech książek, w jednolitej szacie graficznej. Dziś zapraszam do smakowania drugiej z nich.
W tej książce autor rozwija zasygnalizowane w Przedmiocie rzeczywistym… zagadnienia powiązania widzenia i miłości, myślenia i uczucia, przygotowuje do poznania samego siebie. Dederko wprowadza czytelnika w tajniki analizy obrazu, zapoznaje z zagadnieniami kompozycji.
Spis treści:
Omówienie ogólne
Fotografia amatorska – Fotoamatorzy – Pierwsze emocje twórcze – Nieomylna przyroda – Nie każda odbitka nam odpowiada – Warunek samodzielności – Praca, myślenie, technika – Fotografia narzędziem sztuki – Wzruszenie – Proces twórczy.
Mózg podstawowym narzędziem twórczości
Z jakich elementów składa się człowiek – Receptory – Realna rzeczywistość i jej dostrzeganie – Człowiek widzi to, co chce widzieć – Mózg przetwarza dostrzeżone sygnały – Najpierw myśleć potem fotografować – Wyobraźnia niezbędnym narzędziem fotografa-artysty – Widzieć „po swojemu”; kształcenie indywidualności twórczej – Możliwości techniczno-warsztatowe – Wpływy obce i naśladownictwo, plagiat – Wpływy malarstwa.
Twórczość i technika
Technika jedyną możliwością realizacji obrazu – Fotografia „czysta” i ta inna – Definicja fotografii – Fotografia artystyczna też jest fotografią – Aparat i jego optyka (oświetlenie, ostrość) – Emulsja negatywowa i jej dobór; filtry – Prawo tolerancji – Proces negatyw – pozytyw – Metody nie fotograficzne – Kontakty malarstwa i fotografii.
Oko – Widzenie – Mózg
Optyka ludzkiego oka – Optyka obiektywu fotograficznego – Kształt, tonalność, kolor, ruch – Jak oszukać ludzki mózg – Zmienność cech oglądanego obrazu; kształt a jasność – Zdolność rozpoznawania zmienionego przedmiotu – Pomyłki w widzeniu; prestidigitatorstwo, triki filmowe – Współdziałanie zmysłów – Dwuwgląd i stereoskopia – Film dźwiękowy – Charakter widzenia jest procesem powstającym w czasie – Jak wyobraźnia warunkuje widzenie.
Przedmiot fotografowany
Istnienie przedmiotu warunkiem wykonania zdjęcia fotograficznego – Przedmioty „ważne” i „nieważne” – Poszukiwanie tematu – Olśnienie, czyli dostrzeżenie tematu – Mnogość możliwych tematów – Przedmioty „martwe”, ruchome; człowiek – Krajobraz, przyroda, architektura; fragment – Fotografia naukowa (czy może być dziełem sztuki?) – Reportaż a zdjęcie gazetowe – Człowiek; zdjęcie dokumentalne, portret, kompozycja figuralna; grupa – Ciało ludzkie, akt – Przedmiot w kinematografii – Ruch jako temat; światło jako temat – Fotografia „abstrakcyjna” – „Awangardy” – Czy autor musi być związany z tematyką?
Kompozycja jako technika twórcza
Eksperyment z maszyną analogową – „Kompozycja łamigłówka” – Kompozycja jest nieuniknioną koniecznością – Elementy kompozycji – Ramka; pole; rozmiar i proporcja; linia wyobrażona; rytm; tonalność; kontrast; kolor – Światło jako element kompozycji – Perspektywa a kompozycja – Ostrość obrazu, głębia ostrości – Powierzchnia obrazu – Oprawa – Oświetlenie obrazu na ścianie – Zdjęcie dla druku – Zasady ekspologii.
Cechy plastyczne fotografii
Analiza czyli szczegółowość – Walka o syntezę – Prostota tematu i obrazu – Oszczędność techniczna – Estetyka jest jedna – Plastyka a muzyka – Plastyka a literatura – Plastyka a teatr – Fotografię artystyczną musimy uznać za dzieło plastyki – Warunek harmonii – Sztuka a matematyka – Realizm, romantyzm, abstrakcjonizm – Krytyk sztuki fotograficznej.
Co mówi obraz
Abstrakcja też może mieć treść – Deseń – Obrazy naturalistyczne informują wyłącznie o przedmiotach i to pobieżnie – Obraz syntetyczny skupia uwagę na treści – Treść jest tym, co chce przekazać artysta (Temat to tylko przedmiot) – Treść zawsze niesie pewne idee – Czy może być obraz treści? – Treść utajona, symbole plastyczne – Eksperyment z opisem jednego obrazu przez szereg osób – Technika rzutuje na treść, gubi ją lub podkreśla; wybór techniki – Dzieła przypadkowe – Treść może być odczuta lub wyrozumowana przez artystę – Obraz jest informacją o przeżyciach jego twórcy.
W poszukiwaniu samego siebie
Uświadomienie konieczności tworzenia – Długi okres pracy nad techniką i nad tym, co się chce powiedzieć – Uczucie niezadowolenia, obojętności i wzruszenia artysty – Koncepcja i jej realizacja – Co to jest indywidualność twórcza – Nie można osiągnąć indywidualności „na siłę” – Dobór techniki do indywidualności, temperamentu artysty, do tematu i treści – Techniki proste i złożone – Brom; techniki tonorozdzielcze; fotokontur; fotomontaż i techniki pokrewne; luksografia; retusz – Techniki chromianowe i ich zalety – Fotografia kolorowa dzisiaj i w przyszłości – Styl doświadczonego artysty fotografa – Uwagi o ekspologii.
Artysta i jego sztuka
Zmienność gustów i stylów – Sztuka tworzy się stale – Fotografia jako sztuka – Dzieje sztuki fotograficznej w skrócie – Artysta tworzy sztukę, lecz nie jest niezmienny, dojrzewa i wciąż jest nowy – Na fotografię wpływa postęp malarstwa i techniki fotograficznej – Jak się tworzyła dzisiejsza fotografia i dokąd dąży – Technika ze znakiem zapytania – Ocena, samokrytyka – Czego wymagamy od prawdziwego krytyka – Moda i „style” w krytyce – Ocena przeciętnego odbiorcy – Jak młodzież odczuwa sztukę – Dla kogo tworzymy? – Czy nastąpi kres twórczości artystycznej – Sztuka „elektronowa” – Sztuka jest nieuniknioną koniecznością społeczną.
